Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy o pomocy społecznej):

• ubóstwa
• sieroctwa
• bezdomności
• bezrobocia
• niepełnosprawności
• długotrwałej lub ciężkiej choroby
• przemocy w rodzinie
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności
• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych
• braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
• trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego
• alkoholizmu lub narkomanii
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej
• klęski żywiołowej lub ekologicznej

Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z w/w okoliczności.

W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Od dnia 1 października 2006 r. kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nie przekraczający kwoty 477 zł, natomiast dla osoby w rodzinie ? kwota 351 zł. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy spoecznej.

Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń (art. 13 ustawy o pomocy społecznej).