Naturumgebung

GEOLOGIA
Do najstarszych zbadanych utworów należą paleozoiczne formacje karbonu produktywnego. Składają się na nie różne odmiany węgla kamiennego, łupki, iłołupki i piaskowce karbońskie. Formacjom tym towarzyszy gaz ziemny.

Bezpośrednio na karbonie zalegają utwory trzeciorzędowe o miąższości od 100 do 800 m. Są to głownie iły i iłołupki - wykorzystywane jako surowiec dla cegielni - z soczewkami piasków oraz nagromadzeniami soli kamiennej i gipsów. Z utworami mioceńskimi związane jest występowanie wód mineralnych - siarczanowo-wapniowych i siarkowych w Zawadzie i Kokoszycach, które swą mineralizację zawdzięczają występującym na tych terenach złożom gipsów.

Na powierzchni zalegają utwory czwartorzędowe - głównie polodowcowe piaski i gliny zwałowe, zwierające duże ilości grubszego materiału - od drobnych otoczaków piaskowców, skał krzemionkowych i krystalicznych po duże głazy narzutowe zbudowane z granitów skandynawskich. Utwory te zawierają niewielkie wtrącenia rud darniowych, wykorzystywanych w czasach prehistorycznych do wyrobu pierwszych przedmiotów żelaznych. W dolinach rzek i potoków zalegają mułowo-piaszczysto-żwirowe utwory aluwialne. W rejonie Grodziska nagromadzone zostały utwory lessowate.

RZEŹBA TERENU
Wodzisław Śląski położony jest w południowo-zachodniej części tzw. Płaskowyżu Rybnickiego należącego do Wyżyny Śląskiej i sąsiadującego z Kotliną Oświęcimsko-Raciborską. Charakterystyczne jest duże urozmaicenie powierzchni ze znacznymi deniwelacjami charakterystycznymi dla skrajów wyżyn. Samo miasto, szczególnie jego starsza część, leży w obniżeniu będącym pozostałością wielu tysięcy lat działalności erozyjnej rzeki Leśnicy i jej dopływów.

Wypełnione aluwiami i częściowo podmokłe dno doliny Leśnicy ogranicza zabudowę miasta od jego wschodniej strony. Dalej ciągną się zbudowane z utworów lessowatych i polodowcowych dość stromo wznoszące się wzgórza Grodziska, Galgenbergu i Żydowiny. Stoki Grodziska są dość mocno porozcinane głębokimi wąwozami o stromych zboczach.

Dalej na południe znajdują się zbudowane z piasków i glin polodowcowych wzgórza Marusz i Wilchw. Od zachodu miasto otaczają podobnie zbudowane wzniesienia Jedłownika, Kokoszyc i Zawady. Wzniesienia te ciągną się w stronę Radlina tworząc północną barierę miasta, na której posadowiono najnowsze osiedla mieszkaniowe.

HYDROGRAFIA
Wodzisław Śląski mimo dość gęstej sieci cieków powierzchniowych i podmokłości leży na obszarze o dość ubogich zasobach wodnych, głównie ze względu na położenie w strefie wododziału między dorzeczami Odry i Wisły. Dodatkowo zasoby te są dość poważnie zdegradowane. Wody podziemne są znacznie naruszone przez eksploatacje górniczą, powierzchniowe są zanieczyszczone ściekami komunalnymi i przemysłowymi.
Wody podziemne nabierają coraz większego znaczenia gospodarczego. 

Najłatwiej dostępne są wody z utworów czwartorzędowych. Gospodarczo wykorzystywane są również wody z utworów trzeciorzędowych. Należą do nich mioceńskie wody mineralne siarczanowo-wapniowe i siarkowe występujące w Kokoszycach i Zawadzie. Stosunkowo duże zasoby wód podziemnych występują w utworach karbońskich, jednak z uwagi na ich duży stopień zmineralizowania nie nadają się do gospodarczego wykorzystania.

Wody podziemne wydostają się na powierzchnię tworząc podmokłości lub źródła. Te pierwsze występują dość obficie w dolinie Leśnicy. Źródła w rejonie Wodzisławia występują dość licznie, jednak ze względy na uwarunkowania geologiczne mają niewielką wydajność. Typowym źródłem jest wypływ przy ul. Dębowej, natomiast "źródła" Łużyckie są sztucznie utworzonymi wypływami wód z ujęć głębinowych przy ul. Jastrzębskiej.

Głównym ciekiem powierzchniowym przepływającym przez Wodzisław Śl. jest rzeka Leśnica. Swój początek bierze na terenie Radlina, przecina miasto z północy na południe i po przepłynięciu odcinka 10,8 km uchodzi razem z Szotkówką do Olzy na terenie gminy Godów. Jest rzeką poważnie zanieczyszczoną, szczególnie od przyjęcia w rejonie ulicy Rybnickiej lewego dopływu niosącego ścieki przemysłowe i komunalne z Radlina.
Przedtem jeszcze Leśnica przyjmuje na terenie miasta 2 prawe dopływy - potok Jedłownicki i Radliński, dalej z lewej strony Marklówkę i potok Sakandrzok oraz płynący przez teren miasta, ale uchodzący do Leśnicy poza jego granicami potok Kokoszycki.
W obecnych granicach miasta znajduje się część biegu potoku Syrynka (Zawada) oraz początek bierze potok Mszanka.

Na terenie miasta nie ma większych naturalnych zbiorników wodnych. Te, które istnieją powstały w wyniku działalności człowieka. Należą do nich stawy rybne, z których największy kompleks znajduje się przy ul. Łużyckiej, wyrobiska cegielniane oraz najbardziej znany i największy na terenie miasta zbiornik "Balaton" utworzony w lesie na Grodzisku o powierzchni ok. 3,8 ha.

KLIMAT
Wodzisław Śl. pod względem klimatycznym jest położony w dość korzystnym miejscu naszego kraju. Bliskość wylotu Bramy Morawskiej i Niziny Śląskiej powoduje, że klimat panujący w mieście należy do najcieplejszych i najłagodniejszych w Polsce. Brama Morawska jest wyłomem w barierze górskiej Karpat i Sudetów, przez który przedostają się ciepłe i suche masy powietrza z południa, w rezultacie, czego średnia wieloletnia temperatur roku w Wodzisławiu wynosi 8,1°C, lipca 17,4°C, stycznia -2,5°C. Do najdłuższych należy też okres wegetacyjny, kiedy to średnia temperatura dnia jest wyższa niż 5°C. Wynosi on 225 dni.
Stosunkowo niekorzystnie odbija się na warunkach termicznych w mieście jego kotlinowate położenie w sąsiedztwie gór oraz nieckowate położenie centrum. Szczególnie wiosną i jesienią sprzyja to zaleganiu warstw zimnego powietrza w czasie bezwietrznej pogody. Wynikiem tego jest nieco podwyższona liczba dni z przymrozkami.
Średnioroczna suma opadów atmosferycznych należy do stosunkowo wysokich - 786 mm przy średniej krajowej 600 - 650 mm. Swobodny napływ ciepłych mas powietrza, a następnie ich mieszanie się z zalegającym powietrzem chłodniejszym sprzyja powstawaniu burz - do 30 w ciągu roku. Również częste jak na polskie warunki są opady gradu.
Długość zalegania pokrywy śnieżnej wynosi średnio 60 - 80 dni, z tendencją do skracania się tego okresu w ostatnich latach. Średnia wilgotność względna powietrza - około 80% - należy do niższych w kraju. W rejonie Wodzisławia obserwuje się wcześniejsze nadejście wiosny oraz opóźnienie początku zimy w stosunku do pozostałych części kraju.

GLEBY
Najczęściej występującymi typami pokryw glebowych na terenie Wodzisławia są gleby płowe lub brunatne, w tym wytworzone z lessów lub utworów lessowatych. Można wydzielić wartościowe kompleksy rolne o dobrej bonitacji gleb o zróżnicowanych warunkach agro-ekologicznych, od zasobnych w makroelementy do zakwaszonych i wymagających wapnowania. Pośród kompleksów glebowo-rolniczych przeważają kompleksy pszenne oraz żytnio-ziemniaczane bardzo dobre i dobre. Pod względem bonitacji dominują gleby klasy IV (52,7% areału) i III (32,5%). Klasa V zajmuje 13,4% powierzchni, a VI - 1,4%.

ROLINNOŚĆ I ZWIERZĘTA
Naturalna formacja roślinna, która panowałaby na obszarze miasta gdyby nie działalność człowieka to lasy liściaste i mieszane z udziałem dębu oraz lasy dębowo-grabowe z klonem, lipą drobnolistną i innymi gatunkami. Obecnie lasy mają status "lasów ochronnych" i zajmują około 6% powierzchni miasta w jego granicach administracyjnych, to jest około 300 ha.

Największe powierzchnie zalesione znajdują się we wschodniej części (Grodzisko). Ponadto niewielkie powierzchnie leśne znajdują się na terenie Kokoszyc i Zawady. W ich skład wchodzą przede wszystkim świerki, sosny, dęby, buki, brzozy, olsze, modrzewie, jesiony, topole, graby, lipy i jawory. Miejscami znacznie wzrasta udział buka i lasy przyjmują wtedy charakter buczyny karpackiej, np. w lesie na Grodzisku. W runie leśnym dominuje paproć orlica i borówka czarna. W miejscach podmokłych i w pobliżu koryt cieków występuje olsza i różne odmiany wierzby.

W granicach miasta można natknąć się na okazy flory podlegające ochronie całkowitej takie jak: barwinek pospolity, bluszcz pospolity, skrzyp olbrzymi, kalina koralowa, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, marzanka wonna, pierwiosnka wyniosła, widłak goździsty, żłobik koralowy i centuria pospolita.
Stosunkowo dużą powierzchnię zajmują łąki, pastwiska i pola uprawne. Liczne są również tereny podmokłe z trzciną, pałką wodną i tatarakiem.

Znaczna powierzchnia terenów zielonych stwarza odpowiednie warunki do życia licznym gatunkom zwierząt. Spośród bezkręgowców na uwagę zasługują występujący w naszych lasach najwięksi przedstawiciele chrząszczy w Polsce - jelonek rogacz i kozioróg dębosz. Północną granicę zasięgu swego występowania osiąga w okolicach Wodzisławia motyl zmierzchnica trupia główka. 
Z niższych kręgowców występują u nas przede wszystkim płazy - traszki, kumaki, rzekotki drzewne, ropuchy zwyczajne i zielone oraz niektóre gatunki gadów - jaszczurki zwinki i żyworódki oraz padalce. Sporadycznie można spotkać zaskrońca i żmiję zygzakowatą.

Przez Bramę Morawską prowadzi jeden z głównych szlaków przelotów ptaków wędrownych. Wśród ptaków dominują na terenie miasta przede wszystkim przedstawiciele wróblowatych. Miasto jest również miejscem zimowania krukowatych przylatujących ze wschodnich rejonów Eurazji.

Z ssaków chronionych żyją na terenie miasta ryjówki, krety, jeże, gronostaje, łaski i nietoperze. Stosunkowo licznie występuje chroniona prawem łowieckim zwierzyna łowna. Należą do niej ptaki - kuropatwy, bażanty i kaczki krzyżówki oraz ssaki - zające, sarny, lisy i rzadziej dziki.

Reasumując miasto posiada atrakcyjne walory przyrodniczo-krajobrazowe. Niemniej nie stanowią one przeszkód w rozwoju infrastruktury technicznej i dalszym rozwoju gospodarczym realizowanym oczywiście w zgodzie z zasadami rozwoju zrównoważonego