Najstarsze ślady obecności człowieka na terenie dzisiejszego powiatu wodzisławskiego pochodzą z okresu młodszego paleolitu kiedy to zaczęły ustępować z tej część Europy śniegi i zmarzlina  arktycznego zlodowacenia. Choć jak łatwo się domyśleć warunki do egzystencji nie były najlepsze to jednak przodkowie nasi z podziwu godną energią starali przystosować się do istniejących warunków.

Dowody takiej aktywności znajdują archeolodzy w postaci narzędzi mikrolitycznych. Z okresu młodszego neolitu (2000- 1800r. p.n.e.) istnieją wyraźne ślady po osadnictwie w granicach dzisiejszej Syryni. Kultura Łużycka, która zawitała na Śląsk około roku 1300 p.n.e. pozostawiła na Ziemi Wodzisławskiej ślady w postaci cmentarzyska w Gorzyczkach czy późniejszych znalezisk w Gorzycach i Lubomi.

W czasach gdy na południu i zachodzie Europy niepodzielną władzę rzymskich cesarzy wytyczały zdobycze legionów, tereny obecnego powiatu wodzisławskiego dzięki bliskości Bramy Morawskiej stały się obszarem przez, który przebiegały szlaki handlowe łączące północne prowincje Cesarstwa z Bałtykiem. Z tych czasów pochodzą znaleziska odkryte w Gorzyczkach i Wodzisławiu. W okresie wczesnośredniowiecznym zamieszkiwało na tym terenie plemię Gołęszyców.

Jednym ze sztandarowych znalezisk z tego okresu są ślady po osadzie obronnej w Lubomi z VII w., powstałą na gruzach wcześniejszych osad sytuowanych w tym samym miejscu. Brak źródeł pisanych dotyczących Ziemi Wodzisławskiej z początków istnienia państwa polskiego nie pozwala szczegółowiej przedstawić jej dziejów w tym okresie, jednak Ziemia Wodzisławska przyjęła chrześcijaństwo razem z Państwem Wielkomorawskim sto lat wcześniej niż Polanie.

Do prawdziwie dramatycznych wydarzeń doszło podczas najazdu Tatarów w 1241 roku. Wojownicy ci, których marszruta przebiegała przez Ziemię Wodzisławską zniszczyli położone na zachód od Wodzisławia stare obronne Grodzisko. Swoistą pamiątką po czasach najazdu tatarskiego jest częste występowanie nazwiska Tatarczyk na terenie powiatu wodzisławskiego. Jak podaje legenda tatarczykowie wywodzą się od swych azjatyckich przodków. Ślady tego najazdu znajdujemy również w Rydułtowach. Otóż jedna z dawnych dzielnic, tego drugiego, co do liczby mieszkańców miasta naszego powiatu nosiła nazwę Buńczowiec. Buńczuk zaś jak podaje encyklopedia to „chorągiew wojenna używana przez Tatarów  wyglądająca jak koński ogon z półksiężycem”. W okresie panowania Piastów śląskich władzę na tym terenie sprawowali książęta raciborscy. Leszek Raciborski znany z proczeskich sympatii złożył w roku 1327 hołd lenny władcy Czech Janowi Luksemburskiemu, data ta wyznacza ważną cezurę w dziejach Ziemi Wodzisławskiej.

Ziemia Wodzisławska rozumiana w dzisiejszym znaczeniu sięga swoim rodowodem odległych czasów średniowiecza. Pierwsza wzmianka o istnieniu Księstwa Wodzisławskiego pochodzi z końca XV w. (Ducatus Loslensis) , ale z całą pewnością do odłączenia z Księstwa Raciborskiego odrębnego Księstwa Wodzisławskiego doszło za życia księżnej z rodu Piastów, Konstancji, która jak podają źródła zmarła w Wodzisławiu w 1351 roku. Miasto Wodzisław  liczące sobie  już ponad 100 lat, stało się lokalnym ośrodkiem sprawowania władzy.

Powiat wodzisławski w czasach nowożytnych

Na zrębach też prawdopodobnie dawnego księstwa wodzisławskiego utworzone zostało na początku XVI w. Mniejsze Wolne Państwo Stanowe Wodzisław z centrum w Wodzisławiu, w którym swoją rezydencję posiadali właściciele tego państewka. W połowie XVIII w. pojawiła się na mapach Śląska jednostka administracyjna zwana Kreis Loslau, związana była ona z przeprowadzoną przez Prusaków, reorganizacją dawnej prowincji austriackiej, a nie powstaniem odrębnego powiatu wodzisławskiego, tym bardziej, że pokrywała się ona w zasadzie z granicami państwa stanowego. Termin ten można tłumaczyć jako okręg lub obwód Wodzisław, który w tym samym czasie należał do powiatu ziemskiego Pszczyna, a następnie powiatu pszczyńskiego, zaś od 1818 r. do powiatu rybnickiego. Jej granice wytyczył niejako wyłoniony w 1954 r. z części południowej powiatu rybnickiego, powiat wodzisławski z siedzibą Powiatowej Rady Narodowej w Wodzisławiu  Śląskim.

Przy pisaniu tekstu korzystano z: Wypisów do dziejów Rybnika i Wodzisławia Śląskiego, Kroniki Wodzisławia Henkego, Krajobrazów Ziemi Wodzisławskiej Kazimierza Cichego, Zarysu dziejów Rydułtów Aleksandry Matuszczyk – Kotulskiej oraz wydawnictw folderowych Starostwa Powiatowego w Wodzisławiu Śląskim.